França : l'echèc democratica

Om sabia la réalitat de l'echec de la politica culturala etatica , las enganas messorguièras de l'assimilacion- integracion, a la mòda françèsa dempuèi lo rembalh de las banlegas, lo fracatge progressiu de l'économia ( que pèrd mille emplècs industrials cada jorn dempuèi la debuta de l'annada) , que la França fa pièger que los autres païses euròpencs comparables, mai de caumatge, mai de deficits, mens de creissença . Om sab ara que l'INSEE revèrta lo flautaïre encantador de l'Inda , capable de domdar las sèrps perilhos , que capitèt d'annadas d'amagar, darrièr la tuba dels chifres, e dels rasonaments, la baissa tarrible del "poder de crompar".
Resta que l'ensalada i compren pus ren ela qu'ara se confla de costar dos còps son prètz de l'an 2000 , lo del passatge al divenc Euro, alara que las pensions an près de mejana 1,2% l'an ... Merce Fabius. Mercé Chirac. Merce patron. Om vei consi la França trastolèja per ensatjar de copiar , sos mèstres oficials anglò-saxons L'Angleterra de Blair, los USA de Bush.
La resulta per çò que ne pòdi ausir al ras de tèrra onte soi tancat : es que venon nombroses a Ranguèlhl los subjèctes British de sa reiala majestat,.... per se far sonhar . Come disem : cal n'aprofechar tant que dura, que durara pas qu'un temps, e lo temps se clava que ven lo de trabalhar a l'americana.
Los Angleses an rason : avem pas sauput prendre lo viratge libéral nosautres e dire qu' elses son a boca de se'n tornar, çò que fa que serem totjorn dins lo ziga mentre que los autres passaran lo zaga. E elses an l'engenh per se trobar de solucions de replècs, coma per exemple se far operar ont es encara possible d'o far a gratis... Pòble intelligent...
Que volètz: òm pòd pas causir de donar 15 del cent de mai cad' an als amics borsicotaires dels fons de pension ... vojar a plenas ponhs d'argent als rics ( 15 millards d'euro de remèsa fiscala a la debuta del mandat de Nicolas 1er) paures que d'unes gausan pas d'anar cercar de chècs al Tresaur de mai de 50000 euro, non pas per vergonha mas de paur de trapar al cuòl un contraròtle fical) e de cercar coma Diogèna, pas sonque un òme, mas 8 millards pels carrièras ambe un traça de calhèl...
Aqui jos i a un article del Novèl Observator fòrça instructiu.
Pana culturala, pana economica, pana spirituala.
Es pas agradable d'o dire; mas la França es tanben en pana de democracia. Lo pieger es que s'enfanga dins sa sanha ambe lo sorire clar dels inocents, en se gausant encara de donar de leiçons de democracia al demai de la planèta.
Tres ans per dubrir una escòla mairala. Un an per remplaçar un mèstre malauta alara que n'i a un dins lo meteis vilatge. Parlem pas d'una rota , d'un cinema, que l'avem viscut aici a Mureth... E qu'es pas prèp d'èstre comandat e sinhat . Tot aquò monta a Paris. E i a un grand Manito per decidar. Per exemple es lo Rocard , (qu'ara prècha per la decentralisacion democratica), que causiguèt lo plan per l'autòrota que va de Vilafranca a Pàmias . Una capitada pels Tolosencs non? Ne'n resulta que cal tornar metre d'argent per alargar la RN20 que demòra tròp estrècha pel trafic...
L'elegit comunal, despartamental a pas gaire de poder. Li cal un bon telefona, son aplech principal, e un fum de relacions a Paris se ne'n tròba. Lo mond l'an plan comprès. Solide que lo cap mèstre es totjorn lo jos prefet, lo prefet e lo ministre. Aici tot lo mond sabon qu'un bon elegit es subretot d'en primièr, un conse que coneis plan los òmes dels ministèris a Paris...
Coma es dich dins aquèste article (ci jos). L'Estat vodèt dètz còps mai d'argent pel Metrò que per l'industrialisacion de la Bretanha. L'estat construsiguèt totes los musèus importants a Paris. Per la copa del monde de rudbi , de fot los toristas estatjavan a Paris onte se debanèron los pus grands matches...
Ambe la decentralisacion mancada , l'Estat que pompèt entre 8 sègles, las ressorgas per la capitala diguèt un bèl jorn, a las regions : " a vos de jogar" levat que dins aquel esquème 95% de las ressorgas son ja geladas , utilisadas o atribuidas . L'elegit françès demòra pas qu'un quistaire de fons empescat mème de ne'n trapar al nivèl euròpenc (coma las regions, d'Espanha, de Grèçia , de Portugal, d'Italia, d'Irlanda.....) per la lentor d'un Estat que supòrta mal d'èstre despoderat, e que risca pas de nos portar solaç.

Les provinciaux secouent Paris, Décentralisation

capitalisme social, e caritat sens termas.

Morgan a ganhat.
Totes los rats de la Tèrra se son cotisar, per ne'n finir ambe l'idèa de solidaritat , de despartiment , de paratge, de solidaritat, levat la caritat ponchuda eternala dels cardinals en raubas parma , los princes de la gleisa, los barons de la finançia , los contes de la guèrra, los ducs , grands e pichòts , rabalas espasas de tota mena, los arribats de la monèda , los argentièrs comptables , la pègra, los mafiòsis , los paucs vals an ganhat . Enfin los de la representacion eterna de la lei del mai fòrt, la lei de la simili seleccion naturala , los mèmes que subreviuran pas sonque una ora dins una favela de Rio, los que comandan de tuar , violentar , escartairar dempuèi que l'òme viu sa vida pichona, estrècha , e que li cal trabalha fòrça per ganhar pauc e despartir lo fruch de sa meissons ambe son aparaire perilhos per el , lo baron del castèl del canton, que lo pluma cada matin , de compas ambe lo curat cargat de son arma que li troba torçuda pel socialisme e , que volonta de l' aparar de las tentacion materialas e del front de demandar sa libertat de pensar sens Diu ni mèstre.
Oc an ganhat los paucs vals dins la mesura onte se parla pas pus de construsir un avenir mas de pensar pas mai que de produsir de riquèsas que van drechament dins las pòchas dels feneants borsicotaires, sabètz los qu'an las còstas en long e que se baissan pas jamai per trapar una palha.
Se passava pas un jorn sens que lo paure diable sia sonat per pagar d'unas talhas e gabèlas, o cents, qu' uèi de segur un pauc mai cada jorn, per la securitat sociala, paga mai que mai per ne veire totjorn mens . Aital çò que me disia un vièlh acabat al caireforc de la mia vanèla :
- te agacha...
- que non
Fasia mina de baissar las bragas.
- te gaita consi ai las emoiridas al cuòl...Per dire.
- sai que non...Diga lo pas...
- e ben sabes pas jove duganèl çò que m'an dich e l'apoticaire??
- e ben non...
- e ben m'an dich que la potinga per l'emoiroïda aquò èra pas qu'una medecina de confòrt... E oc..
- e??
- e ben qu'es pas reversat, reborsat se vòls sas que i a pas cap de retorn d'argent de la secu.... Es pas de creire... de confòrt...Te agacha ...
- e ??? Que non!
- paure que soi anar veire l'apoticaire, de la carrièra Peire Fons, e que li diguèri qu'aviai l'emoiroïda tala una plaga al cuòl e sabès çò que me respondèt...
- non
- que fasiai un plaionasme.... una plagaonasme... non un pleonasme.
- e alara?
- e alara li respondèri que la plaga l'aviai al cuòl e que podiai pas pus montar sul velò.
- mas vesi pas lo rapòrt ambe la securitat sociala diable...
- e ben que si ... Que se pòdi pas montar sul velò.... Pòdi pas pus trabalhar... Alara consi fau per me pagar las potingas? Qu'a i un jardin de retornar del costat de Saubens . Que pòdi pas pus pedalar , ni marchar, levat coma una auca , e encara dusca'l comun, per trapar dins la farmacia la botèlha de Cristal...
Alara comprenguèri l'Albert ambe l'emoroïda, podia pas pus se passejar. Avia pas cap de moneda e donc pas pus de licor de badiana estelada.
E sul pic li donèri la mèuna...
Que ieu contunhi d'i creire a la solidaritat...

Dièu que la guèrra èra polida.

Dièu que la guèrra es polida. Nicolas de Londres nos diguèt consi se debanaria aquèla afar Afgana...1000 òmes per començar...
Qu'en França qu'es la reina de la democracia , i a pas solament besonh d'un debat a la cambra dels deputats , (onte i a , es pas de creire, mai de 250 doctors), pas pus qu'al quite senat, que répresenta gaire pas pus ( e de mens en mens)qu'un molon de vièlhs repapiaires sadols e parliquejaires.
Non la França pòd donar de leçons de democracia a totes. S'en priva pas. E contunhara de pissar la morala per totas sas canelas. Sem lo païs de la Libertat , de l'Egalitat e de la Fraternitat. Nòstre President a pas besonh de degun per far rajar la sang. Pòd anonciar d'una capitala estrangièra que la França, que manquèt la guèrra falorda d'Iraq, va prendre sul pic lo tren de la guèrra caluca de l'Afganistan? La grandor d'aqueste païs subrepassa la pichonèsa d'esperit estrèch coma lo mièu que ressega de longa : "mas per que s'acapriçar de combattre de semenaires d'opium, de capbords d' Islam, de truca lunas Talibans , tabans de tota mena que somian pas que d'esclafar las femnas e l'umanitat jos un tapador ofegant. Brèu una nòva inquisicion al sègle d'uèi.
Mas tot aquò es un rasonament qu'oblid la grandor de la França. Sens la grandor onte ne seriam? Renduts al non ren. Que seria l'Euròpa sens la guèrra Napoleonenca? que seria la França sens l'ajuda preciosa de la gleisa e de totis los rufians al sègle XIII?
Solide que la França se prenguèt la vergonha. Se podia pas. Qu'aguèsse desfautada tres guèrras modèrnas, quna vergonha ! ela que tant orgulhosa d'aprendre als escolans , que i a pas un quita païs onte daissèt pas d'òsses amics, los nòstres Occitans, los dels Corses, dels Catalans , dels Bascs e dels Bretonse de Françèses ambe los nautres mesclats a la bona "franquèta" tant fièrament.
Solide que per trapar los mercats de rebastison cal ben a la debuta èstre del fracatge... Senon pas cap de mercat. Bastir , debordelar. Debordelar e tornar bastir... Mercats de rebastison , mercats de vendas d'armas. Tot es ligat. Sem completament inocents de pas saber?
Es pas totjorn aital que se passa.
Mas anem, cal pas totjorn gingolar sus qualques millions de mòrts. Cal plan agachar l'avenir.
E l'avenir es un simbòl meravilhos desliurat per la tele. Un tank . Un bel aplèch de guèrra capable de passar jos l'aiga e aqui dessus un jovenòt polid bèl com un astre, e que patrolha los caminòls fangos per pas esclafar las belas promessas de las meissons. La flor de pavòt s'espandis a perda de vista , e lo calfaire del tank sus sa torèla que gaita ambe las binòclas longa-portada , sens gausar de sortir de la dralha, d'esclafar los camps de bulbes enlucernants d'eroïna que pagan la guèrra. Que lo jornaliste sab pas s'es la de l'Otan o la dels talibans....
Pus luenh i a la siloeta longa e magra d'un taliban que mira lo tablèu. Que la guèrra l'an jà ganhada, e vèsi pas cap d'explicacions que de pensar qu'es benlèu la rason de nòstra volontat d'èstre vincits ambe los grands fraires? los patrons? anglò-saxons.Per pas lo far de la pena un còp de mai.
Los Germans son venguts tròp pacifistas. Ambe los Anglès anem tornar recampar la "dream team" qu'emoscalhèt entrò 5 sègles l'univers conegut de la Tèrra . Sens oblidar de rendre omenatge als Espanhòls e als Portuguèses als Neerlandeses; que faguèron de lor melhor per aroinar elses tanben mantunas civilisacions de las pus polidas.
Venem de congrear lo triptica reial que tombèt l'URSS , a l'epòca amb lo papa (Joan Paul ), lo president Reagan, e Tatcher , levat qu'uèi la còla de prumièra compren : Bush, Benoit e....... Nicolas... La còla cambièt de forma un pauc .... La tòca es çò meteis. Es a cadun de cercar e de la trobar. Crèsi qu'es totjorn de se despartir lo monde, e las riquèsas coma diguèt D Mitterand dins son libre de remebranças.
E per ma fe lo franchouillard capmèstre eliseenc somiava pas que de capitar lo bon cai e lo bon tren. Es franc aquel Nicolas? Cercaria sonque de mercats? M'estonaria!
Nicolas pòd partir en guèrra e volontar la mòrt de joves soldats . Es previst . Es normal. A la guèrra pensatz! An sinhar per se batre Monsur!
Per contre aquel Estat putanièr dona pas la libertat de causir sa mòrt. Es totjorn enebit de causir lo jorn e l'ora mème s'una orra malautia vos descarra los uèlhs, coma a la paura Dona Sebire que sa lucha coratjosa m'espantèt . Aquel Estat s'en chauta de totas las donas Sebire mème se ne'n finisson pas de crebar dins vòtre canton. I aura totjorn un doctor per vos remembrar "son serment d'Hipocrate" o per vos mostrar la sortida dels suenhs paliatius.
Estat grimacièr. Estat sens morala vertadièra. Estat p.... Estat que ressontis pas cap de las nostras valors occitanas.

Tòrò carrièra Max Lafarga(moments)

Los platanièrs
Son aclatats
Al torn del ceucle acostumat
E l'eissam
De blancas irondas
Sus las banetas fan la ronda

Truca lo buòu
Dins la baralha
Roges portals totes barrats
Pantaisses de glòria
Escapats
Pertot la paur nosa sas dralhas

Mas dejà
L'ombra cauda clina
Sas alas longas
Pels figuièrs
Al cafè Lei Gents de Bovina
Blanquejan los falabreguièrs

Serà lèu ora de bandida
Sadols de bruch
Van galaupar
Per las carrièras
Del Quilar
Quatre taures tèsta emmalida

MAX LAFARGA(a Jaume Denux)