dimanche 30 novembre 2008

Que ten la lenga ten la clau.


Una revirada polida d'un autor espanhòl plan conegut , Juliò Llammazares, que descriu la mòrt lenta dels païses montanhòls.
Poira se debanar endacòm, dins Pirenèus, Roèrgue, Montanha Negra, Gevaudan, Cantal, Lemosin, Auvernha. Lenga d'oc bèla e pro fòrta per tradusir tant d'autors estrangièrs dels bons?

La républica o la debuta de la fin

E d'aquel costat de las tèrmièras, quant son los vilatges aroïnats , ont ne demora pas gaire mai, qu'un boriaire, e ont, nos trobem susprès de devinhar encara lo cloquièr vièlh d'una gleisa, mitat debordelat. E encara mai espantat, d'aprendre, qu'aquelses masasses comptavan d'unes còps, mai de dos cents estajants.
E que la guèrra de 1914 1918 sanhèt complètament. Puèi lo centralisme parisenc , amai l'envèja de viure ambe lo "progrès" e encara, d'escapar al pes, de las costumas e autras autoritats, o a un trabalh penecos.
Que J Bodon ne'n parlèt tant plan d'aquèsta mòrt lenta, e, cossi los darrièrs estajants finissan per venir calucs, estranhs, estrangièrs dins lor solesa, e per s'ensauvatgir complètament. Cossi lutjan per viure sus la tèrra dels aujòls.
Levat que l'èrsa finala s'anonça ara , ambe la clavadura prevista , de las darrièras usinas, mas tanben de totes los services publics , de las vilas pichonas e mejanas , ont d'unes creguèron de s'aparar, e, ont foguèt tant agradabla de viure, e que van lèu revertar a de vilas mòrtas , coma aquelses vilatjons embartassats .
Aital l'istòria, e la mòrt del pòbles vincits, que mancan jamai de venir un jorn, ambe çò que tenon de mai car e qu'an oblidat de sonhar : lor lenga, lor cultura.
Ne seriam gaire ben al darrièr badalh?
Los grands quitèron la tèrra, montanha e campèstre, per las vilas, e los vilatjons ont, encara dins Occitania , capitèron de servar sas raiças.
Auèi ambe lo grand fracatge anonciat , es pas pus question de viure al païs , deman , que l'estat françès se'n chauta.
Lor mostrarà l'Euròpa , veire lo monde, als joves que cercaran de trabalh .
La marèa se tira. Las masquètas tomban. Sens jamai quitar de negar l'existençia d'un païs ; que quichèt coma una iranja ; (darrièr exemple: lo finançament del TGV) Paris dis clarament : demerdatz vos.
Los òmes politics occitans auran lo coratge de l'ausir? e de prendre la destinada entre sas mans?

Aucun commentaire: