Viatge organisat

Soi anat a Borneò , sens prendre un bilhèt d'avion, sonque en agachant un reportage, qu'avia fòrça envetja d'i anar, que lo païs es meravilhos, quasi lo païs d'Adam e d'Eve, coma dison las revistas dels viatgistes . Vertat que de veire las bèlas fòtòs , me disiai qu'èra lo viatge que calia far avant de morir, subretot e mème quand òm se troba estrèch de las finanças sens l'aver volgut. Quasiment de naissença.
Solide que trobèri lo païs espantant , subretot quand l'avion se pausèt , que lo cameraman nos mostrèt de torres espessas, d'un centenat d'estatges , mas l'ostèssa nos rassegurèt. Veirètz es pas de pertot aital . Podètz pas imaginar.
Esperatz un pauc de veire lo reire païs , la jungla , la pantèra negra, l'Orang Otang .
Te per dire se i a encara de tribus desconegudas aquò's a praici , gaire ben a un centenat de quilomètres de la capitala.

Partiguèri donc ambe elses , dins un car pichòt que rebombissia dins las traucs de las rodas , sus una pista ont nos crosaviam, a pron pena, ambe los camionasses de transpòrts de fusta . Fin finala arrivèrem dins una mena de pargue , ont reculhissan , los paures enfants gorilhas orfanèls , que los caçaires daissan darrièr elses , tal unes semenaires de mòrt , lo cadavre de la maire gorilha descapitada, per la joia d'un colectionaïre nipon , que mancarà pas de lo crompar, lo crane, per uns centenat de dollars, per las cendres de la pipa.
Pareis qu'i avia dins l'èr l'odor pudenta de cremat. Lo jornaliste demandèt d'onte venia.
Li respondèron que venia dels ressegaires . Vertat que s'ausissian los pétarèls de las troçonèlas , tant e mai qu'òm auria dich un bruch luenhtan de guèrra que se sarrava. Lo jornaliste diguèt que li venguèt a l'abroa de las pòts , coma lo gost de la bila sens que sacha per de qué.
Daissèt lo grop de toristas que s'espandiguèt gaujosament entre las gabias.
El causiguèt de s'aprigondir dins lo bòsc, a l'ombra amistadosa dels gigants . Caminèt sus un vial sens veire degun. Mas un moment li venguèt l'idèa , que benlèu li caldria pas tròp s'aluenhar dels autres. De tot biais èra arribat al cap del camin que s'embartassava . Remirèt los arbres que montavan cap al cèl, ambe son tronc de mai de quatre mètres de torn. Li pareguèt que la ressa de las troçonèlas s'èra encara aprochada d'el.
Subte ausiguèt una paraula. Tremolèt sens bolegar de plaça. Se revirèt sens veire d'ont venia. Puèi una vòtz pròcha que li parlava dins una lenga que li remembrava quicòm sens saber de qué. Se torçèt lo còl e finiguèt per trobar qual li parlava. Que li parlava a el la votz . Fasia pas de dobtença. En parpelhejant descubriguèt la massa oranja de qualque ren que li parlava.
Alara , lo jornaliste li arribèt quicòm que se produsis pas qu'entre l'enfança : figuratz vos que la sia vessia s'alarguèt... Mentre que l'autre de naut cascalejava.
- alara, aquò's tu l'envetjat especial del monde liure e occidental?
- mas...
- oc sabi qu'es vengut far un reportage sus la fauna de Borneò, e nosautres Orang Otang que coma cadun o sab , sem a mand de desapareisser...
- mas oc mas consi....
- arresta de te pausar de questions. Parli totas las lengas , Gorilha e Orang Otang son los paires de la raça umana...
- mas...
- arresta de dire mas, coma un nèci, te disi donc que coma o vei, sem fotuts ...
- mas ...
-e donc te parla sonque per l'avenir de la tia raça. Que sias occitan tu?
- mas non Monsur soi françès... Lo païs dels drèches de l'òme e qualques còps de la femna....
- taratata sias occitan ... Enfin faràs coma voldràs , mas escota plan çò que soi cargat de te dire
aquò's que se l'umanitat contunha d'arroinar totas las autras civilisacions umanas o animalas , e ben anatz tot drèch dins la parèt . Es a dire que la tia raçà occitana va desapareisser tanben ... As comprès?
- Monsur ..... l'Orang Otang vos permeti pas de parlar als françèses sus aquel ton . Meritem lo respèct nosautres françèses... La desclaracion dels drèches de l'òme , la desliurança dels pòbles africans , las guèrras de liberacion napoleonencas... Libertat egalitat frairetat...Non sabi de quala raça occitana parlatz ...
Alara l'Orang Outang risolejèt sornament... puèi sosquèt un briu e finiguèt per dire coma per el:
- zut que soi tombat sul pus c.. ... de la familha .
Puèi tussiguèt per parlar doçamenton coma òm faria per un nen e ajustèt:
-A juste un consèlh,.... se vòls... per tornar ambe los autres lo camin es aqui.
E parèt la man dins la direccion del camp.
- Monsur que vos permeti pas.... de .... de .... me parlar aital....
Mas aguèt pas lo temps d'acabar. Ausigèt un bruch de fuèlhas fregadas e vejèt pas cap la massa peluda rojinèla s'enfugir.
E ièu atudèri la tele que l'Orang Otang m'avia convidat us un camin de libertat. .