Nobel Mistral 1904 .
Leicon de diversitat francèsa.
1904 MISTRAL NOBELIZAT; Lo 23 de novembre de 1901; lo jornal de l'Europe publiquèt una novèla incresabla que disià atal:" "Nos mandam d'Estockholm que l'Acadèmia suedesa a concedit lo prèmi Nobel de 300 000 francs , per de meritis literaris al poèta provençal Frederic Mistral, autor de l'epopèia de Mirèia ." Avèm dit que la novèla èra incresabla e o èra efectivament del punt de vista parisenc. Era pas possible qu'un poètalhon occitan foguèsse estat preferit a un poèta francofòn ! Las protestacions gisclan de pertot . Lo chauvisnista Gaston Paris , complètament desalbirat , parla d'abominacion e la dòcta Academia francesa se n'enfusca . Receu la novèla coam una bofa. E totes , dins lo pichon mond de Paris , de reagir. Vòlon far cessar l'escandal. Copsèc las intrigas se desvolopan e mai las pressions de tota natura sens comptar las representacions mai vergonhosas tant qu'i a que l'inofensiu Sully Prud'homme , que non sap res d'aqueles manipòlis, es nomenat en lòc e plaça de Mistral dont la personalitat èra massa encombranta. L'Acadèmia suedesa espaurugada, fasent pè enre , la novèla publicada per l'Europe vai èstre dementida al prètz d'un polit desòrdre mediatic, mas pauc impòrta ja que la literatura francesa es sauvada e que lo païs dels drechs de l'òme triomfa gracias a unas d'aquelas malonestetats dont es costumièr. Mas l'istòria coma o sabem totes , s'arresta pas aqui . Malgrat l'atitud sectària dels intellectuals franceses, l'Acadèmia fa tot d'un còp pròva d'un certan esperit d'independéncia . D'efecte lo temps a passat e, en 1904 en inhorant las admonestacions de la França , los academicians nordics atribuïsson enfin lo primièr prèmi a Frederic Mistral mas, coma la subjeccion a l'esgard del pol Gallès emprenha encara nos esperits, es decidit que lo partejarà ambe lo dramaturgue castelhanofòn Jose Echegaray. Om espèra qu'ambe aquesta mesura sornarosa, lo pichon mond parisenc sèran mens contrariats . Lo prèmi es donc acordat a Mistral en consideracion de sa poesia tant originala, tant geniala e artistica qu'es lo rebat tant fin de la natura e de la vida populara de son païs, e tanben en rason de son important trabalh dins lo domèni de la filologia provençala...." Se vei qu'aquela distincion onora non solament lo poèta mas tanben l'autor del Tresor dòu Felibritge e lo fondador del Mueseon Arlaten. Lo nom e l'òbra d'Echegaray van de seguit tombar dins lo desmembrièr dementre que la glòria de Mistral quitarà pas de s'espandir. L'actitud de certans intellectuals franceses es sovent considerada coma una simpla reaccion epidermica d'òmes que se cresiàn investits d'una responsabilitat nacionala. Aquela rason foguèsse vertadièra, aquò mostrarià que, dins aqueste cas coma dins d'autres, l'equitat e la morala an pas res a veire ambe los jutjaments officials . L'istòria del premi Nobel de 1904 nos rapèla que l'intelligentsia francofòna es presta a escrapochinar per totes los mejan las temptativas dels escrivans e dels creators de las regions allofònas. Lor cal demorar dins lo relarg que lor es reservat : lo del provencialisme, del folklòr, de la marginalitat , o mièlhs encara lo del cementèri. Malgrat las esitacions que foguèron las seunas, cal saber presar a sa justa valor la causida de l'Académia suedesa que saupèt capténer fàcia al terrorisme intellectual françès. D'autors illustres coma l'occitan provençal Robèrt Lafont o lo regretat catalan Jordi Ventura , e planes d'autres an dit las grandors be las flaquesas de Mistral. L'òme es ondejant , divèrs, de còps quand i a irresolgut. Portarem pas cap de jutjament perque , davant la majestat de l'`bra , nos sentem pas lo drech de donar lo vam a d'impressions fugitivas , non sufisentament apevadas. Notarem solament que l'autor de Mirelha refusèt mantuns còps de dintrar a l'Académia francesa qu'avià pr'aquò coronat Mirelha , Nerta e lo poèma dau Ròse . Mostrèt atal que s'èra d'aquel Estat èra pas d'aquela nacion. Era un cluc d'uèlh-prudent sens cap de dobte- a las generacions pus avncivas que contunhan lo combat. De Cristian Rapin lo 17 de setembre de 2004 Dins la revista del PNO/ |
