la lenga

Tenia la lenga ufla. Li avian passat une mena de perçing aguch, pas un vertadièr anèl, quicòm que revertava puslèu un cròc pichòt despuntat d'un costat, o mème un clavèl plegat . De segur voliam pus l''ausir bramar sas paraulas desconegudas.
Mas la dolor li traucava lo palais e lo cervèl, per butadas , per bofadas de calor subte, que li tremolavan l'agach , los sens , tala la vista qu'òm descubris en cabuçant jos l'aiga. Li arribava la nuèch de se revelhar ambe la susada tant fòrt que las tempas li batian, e que tot aquel tremoladis li' empegava la camisa, sus las espatlas, dins l'aire gelat de la nuèch.
Sentissia a pissa .
- Aital te vas calar...
Avia dich lo gardian .
Avia ajustat:
- te veses; a lo que minja tròp òm passa un anèl per l 'ase, a los que bracèja , li passam la camisòla, e a los, quecoma tu, parla tròp , sens rima ni rason , li clavelam un anèl a la lenga...
Mas lo trauc de l'anèl li prusissia . S'enveirinava de mal. Sai que l'anèl èra pas pron estat aseptisat. Era trop estrèch. Al matin escupissia de saliva roginèla sus la peira craspèca de l'aiguièra.
Se sentissia la lenga ufla e qu'amai se tenia una brava fèbre.
Segur que podria pas pus gular , cridar per trapar d' ajuda, coma o fasiai a la debuta, en fasent tindar un baralh de prumièra, pels barròts de la porta o de la fenèstra. Mas tot aquò èra davant , davant, quand li avian pas encara passat l'anèl e, qu'avia l'esper falord de' n sortir.
Ara a pron pèna se capitava de mormolhejar, èra vengut tal lo gorilha crestat , que mostra als enfants de las escòlas al zoo.
Lèu la lenga s' uflèt de mai en mai . Avia la boca mitat plena de sa lenga poirida. E totjorn un fum de mots que montavan , un comol de mots que saviai pas sonque, s' existissian vertadièrament, o s'èran trevas fargadas per son esperit malaut . De mots coma un issam, que sortissian de sa boca torçuda , òrra , plena de pecats, de renècs, de gingoladas pietadosas , que ne'n finissia pas de vomir son asirença. A fòrça de rebalar de genolhons , l'escruma a las pòts , suplicant qu'òm lo desliura enfin, de las moscas négras, de las idèas, que lo secutavan , subretot qu'òm li leva l'anèl , qu'òm lo daisse liure de se'n anar , de cantar , de se garir o de se cercar l'istòria d'aquelses mots, per los molhors matar, arrengar, coma de pichons soldats de plomb , e que quitavan de li emplenar sa paura boca pinturlurada de roja, coma los cuòls de las moninas al zoo . Prometia de tot oblidar mas que los desliurèssen.
Consi fasia, se disia , que la sia lenga sia a mand de li montar al cap, aital, e de lo far caluc?
Mas èra pas la lenga , mas los mots que dintravan sens tapar a la pòrta de la consciença.
Se sovenguèt qu'un còp èra, parlava coma volia. Pertot se parlava ambe sa lenga...Era pas de creire. Sai que un pantais... Un de mai...
D'unes còps òm li respondia, òm clinava la testa coma se comprenian çò que disia. Lo monde dins son païs, parlavan , ploravan, e risian, ambe sa quitia lenga. Alara qu'uèi, li dòlia coma un brandon .
Dusc'al jorn ont, un gendarma vengèt , a solèlh colc e li diguèt seriosament :
- arresta-te de parlar de longa, senon te la van copar.... la lenga ...consèlh d'amic...
- mas parlatz de qué?
- chut , parla bas, mesfisa te de tot monde, que d'unes n'an un brave sadol de tu, e de ta lenga.... Consèlh d'amic...
- mas amic, qu'es malaisit.... la lenga d'oc...Los mots s'escapan...
- oblides pas que la lenga es permèsa sonque dins la vida privada...
- mas lo conse prometèt.... la charte europeenca ...
- ane.... parlem pas politica.... cale te un pauc e tot anira plan... Mas cala un pauc.
L'autre acabèt de veire l'aiga de vida e sortiguèt en s'eissugant las mostachas.

Mas coma disia la sia maire , "sias tròp caput mon nen , caput com' un miòl" , contunhèt de parlar , benlèu mai doçamenton.
Puèi al mercat, d'amics comencèron de virar l'esquina.
El lor cridava de luenh , coma a l'acostumada, gentament trufarèl:
-E Guston de que sana? Fa bèl temps que t'ai pas vist? Ont èras passat? Aquela puta ! Te'n fas pas tu entre que los autres triman!
Que mantuns còps l'autre prenia un aire vergonhos , coma se venia de niflar una bosa. O respondia:
- je cherch' des orong' du Maroc
- mas paurèt aquò's pas de sason...
Aqueste matin , quand s'agachèt dins lo miralh pichon de la preson, vejèt que la lenga venia de començar de secar sul dessus . La plaga sanava encara, mas secava a las abroas. Vertat qu'una fendascla s'èra duberta, mas qu'èra quasi sèca, qu'òc fasia que l'apendiça, tenia pas que per un fial, per dejos. Se calèri espaurugat a l'idèa de la perdre cop sèc.
Vejèt lo gardian ventrut passar la porta craicinanta, e l'ausiguèt dire :
- alara prechaire , .... va plan?
- E òc... respondèt
Mas manquèri de s'escanar . Tussiguèt e escupiguèt un boçin de carn ròginèla . Se baissèt per la trapar, coma un enfant faria , ambe un dent de lach, per ensajar de la tornar ficar a la sia plaça. Puèi la paupèt per la milhor estudiar. Sentissia cap de dolor. Eri completament estabordit e enlucernat.
Era la sia lenga... Sa lenga d'òc que venia de tombar dins la posca, pels passes del gardian.
L'autre se trufèt e diguèt:
- alors gros malin qu'est-ce qu'on dit maintenant?
Mas ausiguèt ren pus , se revirèt per s'acrencar als barrolhs de la fenèstra e de se metre d'udolar coma un lop.
D'autres crids respondèron, mas èran dins de lengas estrangièras.